راهنمای واردات نهاده های دامی

آخرین بروزرسانی: ۲۵ مرداد, ۱۴۰۲

واردات نهاده های دامی بخش مهم و تاثیر گذاری از واردات کشورمان را تشکیل می دهد. اما چرا ایران باید برای تهیه غذای دام و طیور وابسته به واردات خوراک دام باشد؟ مراحل واردات علوفه و نهاده های دامی چیست؟ رویه ورود نهاده دام به شکل فعلی چه اشکالاتی در زنجیره تجارت و اقتصاد کشور ایجاد کرده است؟ آیا وارد کردن علوفه دام و دان مرغ میتواند بیزینس پرسودی باشد؟ با ما همراه باشید تا در این مقاله راهنمای کامل واردات خوراک دام و طیور را در اختیار شما بگذاریم و بتوانید پاسخ این سوالات را دریافت کنید.

خوراک دام و طیور چیست؟

به طور کلی علوفه دامی و دان مرغ و طیور شامل موارد زیر است:

1. سویا
2. ذرت
3. جو
4. گندم دامی
5. سبوس
6. کاه کلوش باقیمانده پس از برداشت گندم و جوی کاشته شده
7. یونجه
8. ویتامینهای مکمل غذایی دام

واردات نهاده های دامی به جای تولید داخلی؟

تامین علوفه دام و دان مرغ به نظر بسیار ساده می آید. آیا کاشت علوفه و سایر نهاده ها نمیتواند نیاز داخلی را برطرف کند؟ در ظاهر بله ساده است. تامین خوراک دام باید بصورت داخلی انجام شود. اما متاسفانه در عمل سیاست گذاری های غلط و  کمبودهای شدید در این حوزه، راهی جز واردات خوراک دامداری ها و مرغداری ها برای ما باقی نگذاشته است.

عمده این مشکلات ناشی از مدیریت ناکارآمد، هزینه های سنگین تولید و مخصوصا بحران کمبود آب است. بارندگی ایران کمتر از یک‌سوم بارندگی جهانی است و مدیران کشور هم در زمینه مدیریت منابع آبی بسیار ضعیف و پر اشکال عمل کرده اند.

با توجه به این که کشت نهاده های دامی مثل ذرت بسیار آب بر است، لذا کشت ذرت دامی مقرون‌ به‌ صرفه نبوده و واردات آن جهت رفع نیاز داخلی در شرایط فعلی اولویت دارد.

بطور کلی ایران به 18 میلیون تن علوفه در سال برای تامین خوراک دام خود نیاز دارد. اما تولید داخلی کشور تنها چیزی در حدود 8 میلیون تن میباشد. در نتیجه سالانه بیش از 4.5 میلیارد دلار نهاده های دامی وارد کشور میشود.

واردات خوراک دامی از کدام کشورها انجام میشود؟

روسیه دومین صادر کننده نهاده های دامی در جهان است. روابط ایران و روسیه نیز در ابعاد سیاسی و اقتصادی مناسب است. در نتیجه بالاترین میزان واردات خوراک دامداری ها و مرغداری های کشورمان از روسیه انجام میشود. البته جنگ روسیه و اوکراین روی تولید محصولات، قیمت آنها و سطح صادرات نهاده های دامی تاثیر منفی زیادی گذاشته است. یعنی تولید در این دو کشور کاهش یافته، قیمت بالا رفته و صادرات این دو کشور نیز کم شده است.

کشورهای زیر صادرکنندگان اصلی نهاده های دامی به ایران هستند:

• روسیه
• اوکراین
• قزاقستان
• آرژانتین
• هند
• برزیل
• کامرون
• رومانی

آمار واردات ریز مغذی ها و نهاده های تولید دامی

جهت واردات خوراک دام نیاز به اخذ مجوزهای قانونی لازم از سازمانهای متولی میباشد. مجوزهایی مانند مجوز سازمان غذا و دارو و همچنین مجوز موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

ضوابط تخصیص ارز به واردات نهاده های دامی

نهاده های دامی در گروه اول از گروههای کالایی واردات جهت تخصیص ارز قرار دارند. این یعنی اینکه قبلا ارز 4200 تومانی به این گروه تعلق میگرفت. اکنون ارز 4200 تومانی (به دلیل ایجاد رانت و فساد فراوان) حذف شده است و روی کاغذ امکان ورود بخش خصوصی هم به این مارکت فراهم است. اما هنوز این اتفاق (یعنی ورود بخش خصوصی به واردات نهاده های دامی) نیفتاده است. در حال حاضر واردات خوراک دام با ارز نیمایی اتفاق می افتد.

واضح است که منابع ارزی خوب سال های 96، 97 و 98 که قیمتها را نیز کنترل میکرد، در سالهای 99، 1400 و 1401 دیگر در دسترس نیست. در آن زمان نهاده ها به خوبی به دست دامداری ها و مرغداری ها می رسید و آنها به تولید مبادرت می ورزیدند و بازار ثبات نسبی داشت. اما امروز روند افسار گسیخته تورم محصولات لبنی و پروتئینی در این صنف حکایت از نابسامانی شدید اوضاع دارد.

واردات نهاده های دامی در شرایط حال حاضر کشور، با کنترل دستگاه‌های نظارتی و امنیتی انجام میشود. مطابق هماهنگی وزارت جهاد با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هرگونه احتکار و خرید و فروش نهاده های کشاورزی از جمله خوراک دام در خارج از سامانه بازارگاه نهاده های کشاورزی، قاچاق بوده و با همکاری پلیس فتا با آن مقابله شود.

هفت خوان رستم  دولت برای تخصیص ارز بابت واردات خوراک دام

شاخص‌های دولت شامل موارد زیر میشود:

• سابقه و خوشنامی وارد کننده
• موجود بودن کالا در بندر
• در حال حمل بودن کالا
• ثبت سفارش معتبر

واردات نهاده های دامی در دست کیست؟

انحصار واردات نهاده های دامی در دست چند شرکت خاص، حتی اوضاع را پیچیده تر نیز کرده است. مافیای ورود خوراک دام و طیور به کشور چه کسانی هستند؟ سلطان واردات نهاده های دامی کیست؟ چرا این بازار آشفته محصولات لبنی و پروتئینی سامان نمیگیرد؟ چرا اشخاص معینی نهاده های دامی را با ارز 4200 تومانی وارد کرده و بجای مصرف آن برای پرورش دام و طیور، آنرا در بازار به قیمت ارز آزاد میفروشند؟

به نظر میرسد دلیل اصلی افزایش قیمت لبنیات و محصولات پروتئینی (شامل گوشت، مرغ و تخم مرغ)، اشکالات متعدد و وجود رانت سنگین در روند واردات نهاده های دامی میباشد. همین موضوع باعث کمیابی و افزایش بی رویه قیمت خوراک دام شده است که تاثیر مستقیم در قیمت محصولات دارد. با هم نگاهی میکنیم به آثار مدیریت غلط واردات نهاده های دامی بر این بازارها.

قیمتهای دستوری لبنیات در مسیر سرپیچی از دستورات!

گرانی لبنیات تبدیل به مسئله ای عادی و روزمره شده است به شکلی که مصرف کننده از این هفته به هفته بعد و بعضا از یک روز به روز بعد محصولات لبنی را گرانتر میخرد. گره کوری که باعث شده لبنیات از سفره بسیاری از قشر ضعیف جامعه به کلی حذف شود و سرانه مصرف این محصول ماه به ماه در کشور کاهش یابد. اما براستی مشکل کار کجاست؟

قیمت مصوب از طرف دولت برای شیر یک چیز است است و واقعیتهای بازار یک چیز دیگر! افزایش هزینه های تولید مانند قیمت شیرخام، حمل و نقل، بسته بندی و چربی، باعث میشود که قیمت مصوب در خرید و فروش شیر خام رعایت نشود. حتی شرکت های لبنی شیر خام را با قیمتی بیش از قیمت مصوب از دامداران خریداری می کنند!

در عمل ۱۰ محصول لبنی که ستاد تنظیم بازار بصورت دستوری برای آنها قیمت گذاری کرده و ۸۰ درصد تولیدات کارخانه ها را شامل می شود، شرکت ها را به مرز ضرر و زیان رسانده است.

اینکه قیمت گذاری دستوری کلا یک خطای بزرگ در سیستم اقتصاد محسوب میشود بحث این مقاله نیست. اما جالب اینجاست که جریمه های سازمان تعزیرات هم هیچ تاثیری در این روند ندارد! در حالی که صنایع لبنی میلیاردها تومان جریمه شده اند، اما قیمت لبنیات همچنان افزایش داشته و کارخانه های تولید لبنیات در عمل اهمیتی به این جریمه ها نمیدهند!

قیمت عجیب گوسفند ایرانی آن سوی مرزها!

وضعیت بازار فعلی موجب افزایش شدید قاچاق دام زنده نیز شده است. دلالانی که از آن سوی مرزها وارد کشور می‌شوند دام زنده را با قیمت بالاتر از بازار داخلی از دامدار می‌خرند و با اختلاف قیمت چهار تا پنج برابری در آنسوی مرزها میفروشند. همین موضوع باعث شده تا مرز نشینان مرزهای جنوبی و غربی کشور و حتی کوله‌بران اقدام به قاچاق دام کنند. این زنجیره قاچاق نهایتا موجب کاهش عرضه دام در بازارهای داخلی و افزایش قیمت میشود.

شل کن و سفت کن صادرات مرغ و تخم مرغ!

افزایش قیمت واردات نهاده های دامی از یک سو و درست تقسیم نشدن یارانه دولتی میان تولید کنندگان و فعالان این صنعت تاثیر آشکاری بر قیمت ها گذاشته است. از طرف دیگر حضور پررنگ دلالان نیز باعث ایجاد التهاب هر چه بیشتر در این بازار گشته است.

در مرغداری ها ذرت و سویا موجود نیست و مرغداران تنها می توانند 20 تا 30 درصد نیاز خود را تامین کنند. با در نظر گرفتن افزایش قیمت سویا، کنجاله، ذرت و هزینه‌ های تولید، براحتی میتوان متوجه علت افزایش قیمت افسار گسیخته محصولات شد. همچنین کمیابی نهاده های تولید در شرایط حاضر باعث تلف شدن تعداد زیادی مرغ از گرسنگی میشود که همین موضوع هزینه های تولید مرغداران را بسیار بالا برده است.

ستاد تنظیم بازار هم که صادرات این محصولات را یک دفعه ممنوع میکند و به فاصله کمی مجددا وزارت صمت خبر از تعیین عوارض صادراتی جدید این محصولات میدهد! و مجددا همین زنجیره شل کن و سفت کن صادرات باعث به هم ریختگی و سردرگمی هر چه بیشتر بازار میشود! سیاستهای دادن مجوز صادرات و سپس ممنوعیت صادرات، صرفا باعث وارد شدن شوکهای پی در پی به بازار است.

واقعا مشکل کار کجاست؟

مشکل کار را میتوان در 10 مورد زیر بیان کرد:

1. عدم توانایی دولت در تأمین ارز
2. ایجاد رانت سنگین بابت تخصیص ارز 4200 تومانی
3. اجرای طرح معیوب مدیریت واردات
4. قیمت گذاری دستوری دولت برای تولید کنندگان
5. دلالی و واسطه‌گری مافیایی
6. واردات انحصاری این نهاده‌ها توسط چند شرکت خاص
7. افزایش افسار گسیخته قیمت ارز
8. عدم ایجاد زیرساختهای کشت نهاده ها
9. عدم استفاده از بذر مناسب و سازگار با کم آبی
10. سوء مدیریت منابع آبی کشور

اگر بخش خصوصی ورود کند

اگر بخش خصوصی به واردات خوراک دام ورود کند، به احتمال فراوان اوضاع بهتر میشود. البته بخش خصوصی واقعا میبایست با تکیه بر دانش و مهارت های به روز بازرگانی اقدام به واردات نهاده های دام و طیور کند. در غیر اینصورت میشود ادامه همان روند سنتی و به دور از سواد و تخصصی دولت! پیشنهاد ما به بازرگانان بخش خصوصی این است که حتما قبل از شروع کار، روی آموزش خودشان سرمایه گذاری کنند.

بطور کلی تجارت خارجی (صادرات و واردات) بیزینسی بسیار جذاب است که میتواند بسیار پرسود هم باشد. اما در عین حال در صورت نداشتن دانش و مهارت کافی، همین بیزینس جذاب میتواند باعث ضررها و خسارتهای سنگینی هم برای شما بشود. بنابراین بازرگانی بین الملل یک تیغ دولبه بسیار تیز است که باید بدانید چگونه از آن بدرستی در مسیر منافع تان استفاده کنید.

واردات خوراک دام و طیور هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی در زمینه تجارت بین الملل میباشد. چنانچه نمیدانید از کجا شروع کنید، نگران نباشید. ما در زومین بازار بستر یادگیری تخصصی تجار را فراهم کرده ایم و پیشنهاد ما برای شروع یادگیری، استفاده از محتوای آموزشی دوره واردات زومین بازار است.

مراحل واردات نهاده های دامی

بطور خلاصه مراحل واردات نهاده دام و طیور و آبزیان به شرح زیر است:

1. بررسی شرایط قانونی ورود کالا
2. دریافت کارت بازرگانی (اینجا بخوانید: مراحل دریافت کارت بازرگانی)
3. منبع یابی (پیدا کردن فروشندگان خارجی)
4. درخواست استعلام قیمت از فروشنده
5. تشکیل جداول ارزیابی فنی و ارزیابی تجاری
6. انتخاب فروشنده
7. استعلام کرایه حمل
8. استعلام هزینه بازرسی
9. استعلام هزینه بیمه
10. ارزیابی تاریخ های توافق شده با فروشنده و زنجیره لجستیک
11. مذاکره نهایی با فروشنده منتخب
12. صدور پروفرما از طرف فروشنده (اینجا بخوانید: پروفرما چیست)
13. انعقاد قرارداد بین المللی با فروشنده
14. ثبت سفارش واردات
15. دریافت مجوزهای قانونی
16. واریز مبلغ پیش پرداخت برای فروشنده
17. نظارت بر تامین و تولید فروشنده
18. انجام بسته بندی صادراتی از کشور مبدا
19. ترخیص صادراتی در کشور مبدا
20. تحویل کالا به زنجیره حمل
21. صدور اسناد حمل
22. حمل کالا و رصد موقعیت محموله
23. دریافت اصل اسناد حمل توسط سرویسهای پستی
24. تحویل کالا به گمرک ایران
25. ترخیص وارداتی کالا

مراحل فوق راهنمای واردات خوراک دام و طیور بصورت اجمالی است. پیشنهاد میکنیم جهت آشنایی کامل، مقاله آموزش گام به گام واردات کالا را مطالعه کنید. همچنین جهت آشنایی با مراحل ترخیص گمرکی میتوانید مقاله مراحل ترخیص کالا از گمرک، و جهت آشنایی با سامانه نیما و روشهای تخصیص ارز برای واردات، مقاله سامانه نیما چیست را بخوانید.

هزینه های واردات خوراک دام چیست؟

به طور کلی شما هزینه های زیر را خواهید داشت:

• هزینه های خرید محموله
• هزینه های حمل و نقل
• هزینه های بیمه
• هزینه های بازرسی
• هزینه های گمرکی
• هزینه های تست کالای وارداتی (هزینه آزمایشگاه)
• هزینه های مجوزهای قانونی مانند: مجوز سازمان غذا و دارو و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی

جمع بندی: آیا واردات خوراک دام به سامان میشود؟

دولت باید دخالت خودش را در واردات نهاده های دامی به حداقل ممکن برساند. دولت باید بداند که ارز نیمایی دارای سوبسید هم، همان مفسده های دلار 4200 تومانی را مجدد ایجاد میکند. بنابراین ارز باید تک نرخی باشد. باید بخش خصوصی به این بازار ورود کند. و همچنین باید بازرگانان بخش خصوصی با سواد و تخصص کافی وارد این حوزه شوند. اگر این اتفاق ها بیفتد، بله اوضاع رفته رفته به سامان میشود.

ادامه مسیر مطالعه…

دو مقاله پیشنهادی: نحوه واردات موبایل و نحوه واردات لوازم خانگی

در پایان امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. لطفا سوالات یا نظرات خودتان را در پایین همین صفحه برای ما ارسال کنید.