صادرات به قطر

آخرین بروزرسانی: ۱۳ آذر, ۱۴۰۱

صادرات به قطر یک فرصت طلایی برای تاجر ایرانی! باتوجه به اوضاع سیاسی و منطقه‌ای ایران و قطر در سال‌های اخیر این کشور به یکی از قطب‌های صادراتی پرسود ایران تبدیل شده است. صادرات به قطر با توجه به روابط حسنه و ترجیحات سیاسی هر دو کشور فرصتی است که باید از سوی تاجران ایرانی مغتنم شمرده شود.

عمده مطالب این مقاله:

• صادرات به قطر، چرا و چگونه؟
• بررسی شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، جغرافیایی و جمعیتی قطر
• روابط ایران و قطر
• موانع صادرات ایران به قطر
• آمار تجارت خارجی ایران و قطر
• آمار صادرات قطر به کشورهای دیگر
• آمار واردات قطر از سایر کشورها (صادرات کالا به قطر از سایر نقاط جهان)
• بهترین محصولات ایرانی جهت صادرات به شیخ نشین قطر
• پتانسیل های صادراتی ایران به قطر
• شرایط و مراحل صادرات کالا به قطر

آنچه پیش از صادرات به قطر باید بدانیم

قطر کشور مسلمان، دوست و همسایه ایران است. قطر در قسمت جنوبی خلیج فارس و در شرق شبه‌ جزیره عربستان واقع شده‌است. پایتخت این کشور شهر دوحه است. قطر مرز مشترک زمینی و دریایی با عربستان داشته، و دارای مرز آبی با کشورهای ایران، کویت، عراق، بحرین و امارات میباشد.

قبل از کشف منابع نفت خام در این کشور، قطر صرفا به عنوان مقصد استخراج مروارید و همچنین مسیر بازرگانی دریایی شناخته می‌شد. این کشور کوچک اما ثروتمند، تا سال ۱۹۷۱ تحت‌ سلطه انگلستان بود. در سال 1971 قطر به عنوان یک کشور مستقل در مجامع بین المللی پذیرفته شد. پس از استقلال قطر، این شیخ نشین حاشیه جنوبی خلیج فارس به سبب درآمدهای کلان نفت و گاز طبیعی، یکی از ثروتمندترین کشورهای خاورمیانه شد.

سایر اطلاعات مهم کشور قطر:

• تحت حکومت خاندان آل ثانی
• دارای روابط نظامی گسترده با امریکا از سال ۱۹۹۲
• ثروتمندترین کشور جهان به گزارش مجله فوربز
• دارای بالاترین شاخص توسعه انسانی بین کشورهای عرب زبان
• زبان رسمی: عربی
• زبان دوم: انگلیسی
• دین رسمی: اسلام (غالبا سنی سلفی)
• واحد پول: ریال
• مساحت: 11,493 کیلومتر مربع
• پایتخت: دوحه
• جمعیت: حدود 2,6 میلیون نفر (فقط 313 هزار نفر شهروند قطری و بقیه تبعه خارجی هستند)
• نسبت جمعیت مردان به زنان 3 به 1 (بدلیل حضور زیاد کارگران مرد مهاجر هندی، نپالی، بنگلادشی و …)
• کم ریسک ترین کشور دنیا به لحاظ بلایای طبیعی
• بزرگترین صادر کننده گاز مایع طبیعی در جهان
• درآمد سرانه کشور: 130 هزار دلار امریکا درسال (بالاترین سطح درآمد در جهان)
• نرخ تورم: 0.4 درصد (چیزی نزدیک به صفر!)

صادرات قطر به سایر کشورها

بر اساس آمار سال 2020 صادرات قطر به سایر کشورها میزان 51,504,158,000 دلار یعنی بالغ بر 51 میلیارد دلار بوده است. نقشه این بازارهای صادراتی را در شکل بالا میتوانید مشاهده کنید.

بزرگترین مقاصد صادراتی قطر در جهان

کشورهایی که در سال 2020 بیشترین واردات از قطر را داشته اند عبارتند از:

1. ژاپن (15.5%)
2. چین (15.2%)
3. هند (14.3%)
4. کره جنوبی (12.9%)
5. سنگاپور (6.7%)
6. تایوان (3.5%)
7. تایلند (3.3%)
8. پاکستان (2.6%)
9. امریکا (2.4%)
10. امارات (2.1%)

مهمترین اقلام صادراتی قطر به سایر کشورها

بیشترین کالاهایی که قطر به سایر نقاط جهان در سال 2020 صادر کرده است عبارتند از:

1. سوخت های معدنی، روغن های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها؛ مواد قیری؛ معدنی . . .
2. پلاستیک و مصنوعات از آن
3. کودها
4. آلومینیوم و محصولات آن
5. کشتی ها، قایق ها و سازه های شناور
6. مواد شیمیایی معدنی؛ ترکیبات آلی یا معدنی فلزات گرانبها، فلزات خاکی کمیاب، . . .
7. مواد شیمیایی آلی
8. اسلحه و مهمات؛ قطعات و لوازم جانبی آن
9. ماشین آلات، لوازم مکانیکی، راکتورهای هسته ای، بویلرها؛ بخش هایی از آن
10. وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها

صادرات سایر کشورها به قطر (واردات کالا توسط قطر)

قطر بواسطه وجود منابع عظیم نفت و گاز کشور کوچک اما بسیار ثروتمندی است. اما در تامین نیازهایش کاملا وابسته به واردات از سایر کشورهاست. در یک نگاه کلی قطر با توجه به موقعیت خود به‌ عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی شناخته می‌شود. در سال 2019 میلادی حجم صادرات قطر معادل 77 میلیارد دلار و حجم واردات کالا و خدمات به این کشور معادل 33.9 میلیارد دلار برآورد شده است.

بیشترین کالاهای صادراتی به قطر شامل هواپیما، هلیکوپتر و فضاپیما، توربین‌های گازی، خودرو، جواهرآلات و لوله‌های فولادی بزرگ است. این کالاها در سال 2019 عمدتاً از کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلستان، چین و آلمان وارد شده‌اند.

انواع کالاهای صادراتی به قطر در سال 2020

قطر در سال 2020 میزان 25,834,886,000 دلار یعنی چیزی بالغ بر 25 میلیارد دلار واردات از سایر کشورها داشته است. نقشه صادرات به قطر از سایر نقاط جهان در شکل فوق نمایش داده شده است.

آمار صادرات به قطر از سایر کشورها (واردات قطر)

قطر در سال 2020 به میزان 25,669,272,000 دلار یعنی بالغ بر25 میلیارد دلار واردات از جهان داشته است. نقشه واردات قطر از سایر کشورها را در شکل بالا میتوانید مشاهده کنید.

مهمترین کشورهای صادرکننده به قطر

آمار عمده صادرات کالا به قطر در سال 2020 توسط کشورهای دیگر به شرح زیر است:

1. امریکا (15.7%)
2. چین (14.9%)
3. انگلستان (7%)
4. آلمان (6.1%)
5. هند (5.2%)
6. ایتالیا (4.3%)
7. ترکیه (4.2%)
8. شریک تجاری محرمانه (3.3%)
9. فرانسه (3.3%)
10. ژاپن (3.2%)

مهمترین گروه های کالایی صادرات به قطر

مهمترین گروه های کالایی صادر شده به قطر در سال 2020 عبارتند از:

1. ماشین آلات، لوازم مکانیکی، راکتورهای هسته ای، بویلرها؛ بخش هایی از آن
2. ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی و قطعات آنها؛ ضبط و تولید کننده صدا، تلویزیون. . .
3. وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها
4. مصنوعات از آهن یا فولاد
5. هواپیما، فضاپیما و قطعات آنها
6. کالاهایی که در جای دیگر مشخص نشده اند
7. کشتی ها، قایق ها و سازه های شناور
8. محصولات دارویی
9. اسلحه و مهمات؛ قطعات و لوازم جانبی آن
10. مبلمان؛ ملافه، تشک، تکیه گاه تشک، کوسن و وسایل پر شده مشابه؛ . . .

سهم ایران از صادرات به قطر

ایران و قطر همواره روابط سیاسی و اقتصادی مطلوبی داشته اند. اما کشور ما هنوز به پتانسیل صادراتی خود برای بازار قطر دست نیافته است. در ادامه این مقاله دلایل این موضوع را هم تحت عنوان “موانع صادرات به قطر” بررسی خواهیم کرددر. ابتدا آمار صادرات ایران به قطر را در سالهای اخیر مرور میکنیم:

1. سال 1400 میزان 107,276,064 دلار
2. سال 99 میزان 167,033,666 دلار
3. سال 98 میزان 240,412,203 ذلار
4. سال 97 میزان 223,263169 دلار
5. سال 96 میزان 241,492,163 دلار
6. سال 95 میزان 103,051,584 دلار

اقلام صادراتی از ایران به قطر

در سال 2019 میلادی حجم صادرات به قطر از ایران برابر با 202 میلیون دلار بوده است. رقم واردات کالا از قطر به ایران در همین سال 787 میلیون دلار برآورد شده است.

با توجه به رقبای قدرتمند صادراتی و آمارهای یاد شده، ضروری است، صادرکنندگان و تاجران ایرانی، نیاز بازارهای قطر را به‌خوبی شناسایی کنند. سپس در هر کالا یا خدماتی که ایران با داشتن مزیت رقابتی در آن می‌تواند، بازار قطر را به چنگ بگیرد، اقدام به گسترش ظرفیت‌زایی صادراتی آن کالا یا خدمات کنند.

در سال 2019 میلادی اصلی‌ترین اقلام صادراتی از ایران به قطر شامل گوسفند و بز (40 میلیون دلار)، کُک (18.1 میلیون دلار) و شمش فولادی (16.3 میلیون دلار) بوده است. طی 22 سال از سال 1997 تا 2019 میلادی حجم صادرات به قطر از ایران رشد سالانه 15.2 داشته است.

پس از این اقلام بیشترین کالاهای صادراتی از ایران به قطر شامل موارد زیر است:

صادرات اقلام خوراکی به قطر مانند:

• گوجه‌فرنگی
• انواع کلم
• کاهو
• هندوانه
• خیار
• پیاز
• انگور
• هندوانه و ملون
• انواع مغزها
• سیب
• گلابی
• سیب‌زمینی
• سبزیجات ریشه‌ای
• مرکبات
• ماهی زنده
• ماهی یخ‌زده
• تخم‌مرغ و طیور

صادرات سایر اقلام غیرخوراکی به قطر شامل:

• سنگ ساختمان
• سیمان
• سنگ آسیاب
• شیشه
• آهن و فولاد نورد سرد
• شمش فولاد نورد گرم
• سنگ گچ خام
• سرامیک
• و…

پتانسیل صادرات ایران به قطر

مهمترین کالاهای دارای پتانسیل صادراتی به قطر را در جدول و نمودار زیر مشاهده میکنید:

در نمودار زیر هم اقلام صادراتی ایرانی به قطر که دارای بیشترین پتانسیل کاری هستند را مشاهده میکنید:

نقش اوضاع سیاسی و ژئوپلیتکی در تسهیل صادرات به قطر

اعمال تحریم‌های منطقه‌ای علیه قطر در میانه سال 2017 میلادی از یک‌سو و مشترکات سیاسی و ایدئولوژیکی این کشور با ایران از سوی دیگر، بستر را برای افزایش صادرات انواع کالاها به قطر فراهم آورد. در سال 2016 میلادی، صادرات ایران به این کشور تنها در حدود 60 تا 70 میلیون دلار برآورد شد. این رقم در سال 2018 میلادی با جهش فزاینده 5 برابری به حدود 300 میلیون دلار افزایش یافت.

مراودات اقتصادی و بازرگانی ایران و قطر در وضعیتی که هر دو کشور تحت فشارهای منطقه‌ای و بین‌المللی هستند، به مثابه یک معامله دوسر سود است که شناسایی ظرفیت‌های بازار صادرات به قطر را توجیه می‌کند. قطر همسایه کوچک ایران در حاشیه خلیج‌فارس است که علی‌رغم اشتراکات اندک تاریخی، جمعیتی، ساختار جمعیت‌شناختی و ایدئولوژیکی، همسایه معتمد ایران به‌شمار می‌آید. ایران اولین کشوری است که استقلال این کشور را در سال 1971 به رسمیت شناخت.

در عین ‌حال ترجیحات سیاسی و استراتژیک ایران و قطر از یک‌سو و تحمیل رویکردهای سخت‌گیرانه منطقه‌ای و بین‌المللی از سوی دیگر، موجب گسترش مودت و روابط بدون مناقشه میان این دو کشور شده است.

اگرچه روابط ایران و قطر در چارچوب ملاحظات دیپلماتیک و تجارت دوجانبه استمرار یافته است، در عین‌حال نقش نهادهای پویای منطقه‌ای در خلیج فارس در توسعه این روابط، انکارناشدنی است. در این بین شورای همکاری خلیج‌ فارس به‌عنوان یک سازمان جمعی در این منطقه پیوند این دو کشور را مستحکم‌تر کرده است.

نقش تحریم‌های منطقه‌ای در افزایش صادرات به قطر

زمانی که چهار همسایه قطر (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین) در سال 2017 میلادی اقدام به وضع تحریم‌های اقتصادی علیه قطر کردند، بحث صادرات به قطر بیش از هر زمان دیگری ذهن شرکت‌های تجاری ایران را به خود مشغول کرد. چالش پیش روی قطر، برای تاجران ایرانی نویدبخش فرصت‌هایی بود که امید آن‌ها را برای افزایش صادرات کالاهای ایرانی به بازارهای قطر افزایش می‌داد.

پس از وضع تحریم‌ها قطر با دو مشکل عمده مواجه بود. اول اینکه؛ این کشور باید عدم حمایت خود از تروریست‌ها را به جهان اثبات می‌کرد. دوم؛ باید به‌دنیا نشان می‌داد که ظرفیت‌های اقتصادی قطر برای سرمایه‌گذاری وسیع است و شرایطی را فراهم می‌آورد که اوضاع را برای سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور تسهیل کند.

در بین 13 شرط پیش روی قطر برای برداشتن تحریم‌ها، قطع همکاری اقتصادی با ایران نیز گنجانده شده بود. عدم اجرای این شروط از سوی قطر منجر به ابقاء ممنوعیت‌های وضع شده علیه این کشور تا 19 ماه بعد شد. پیش از این، حدود 60% از واردات قطر به‌ ویژه درحوزه اقلام غذایی، توسط کشورهایی تأمین می‌شد که در سال 2017 قطر را تحریم کرده بودند. بنابراین قطر برای تأمین منابع جایگزین از طریق ایران و ترکیه، روابط خود با این دو کشور را توسعه بخشید.

قطر بزرگ‌ترین صادر‌کننده گاز طبیعی است. اما بسیاری از نیازهای اوله خود را از طریق واردات تامین میکند. در سال 2017 میلادی، کمی پیش از وضع تحریم‌ها، حجم واردات این کشور از پنج کشور عربی در حدود سه میلیارد دلار بود. از طرف دیگر تنها مسیر زمینی (غیرهوایی) دسترسی به بازارهای قطر از طریق ایران بود.

پیش از این کشور امارات متحده عربی نقشی کلیدی در مراودات تجاری بین‌المللی ایران داشت. در واقع امارات هاب (hub) تجاری ایران با جهان بود. با وضع تحریم‌های همه‌جانبه علیه ایران، حیات تجارت بین‌المللی ایران با کشورهای منطقه در معرض تهدید قرار گرفت. توسعه روابط تجاری ایران با قطر ابزاری برای تضعیف نقش کلیدی امارات متحده عربی در این عرصه شد. به بیان دیگر قطر می‌توانست برای ایران جایگزین کشور امارات متحده عربی در مراودات تجاری منطقه‌ای باشد.

موانع صادرات ایران به قطر

اگرچه صادرات کالا به قطر از ایران در سال 2017 در مقایسه با سال 2016 به رشد 181 درصدی رسید، با این حال پس از آن نتوانست اهداف مورد انتظار تجاری را آنگونه که باید محقق سازد.
علت این امر در چند دلیل قابل اشاره است.

تحریم های بانکی سدی در برابر صدور کالای ایرانی به قطر

با اینکه تحریم های ایران و قطر بصورت بین المللی و منطقه ای، فرصت هایی را برای کشورمان ایجاد کرد، اما نهایتا منجر به جهش بزرگی نشد. به دلیل آن که بانک‌های ایرانی در فهرست‌ تحریم‌های آمریکا قرار داشتند، انتقال ارزهای دریافت شده در ایران در نتیجه مراودات تجاری و بازرگانی با قطر دشوار بود. تمدید تحریمها نیز موجب ماندگاری و رکوذ این وضعیت منفی شد.

دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ناکارآمد دولت

وقتی که عربستان، امارات، مصر و بحرین کشور قطر را تحریم کردند، فرصت اقتصادی خوبی در اختیار ایران برای صادرات به قطر قرار گرفت اما متاسفانه ایران همه این فرصت‌ها را از دست داد. قطری ها ظرف چند ماه صادرات لبنیات از عربستان را به کشور خودشان جایگزین کردند.  آنها حتی خط تولید لبنیات راه اندازی کردند به شکلی که الان تولید لبنیات قطر از عربستان قویتر است.

قطر در اقدامی جالب توجه در همان اوضاع ۱۸۰ راس گاو هلندی را با هواپیما به کشور خود وارد کرد. اینها فرصتهای اقتصادی بود که برای ایران فراهم بود و ما میتوانستیم با اقدام صحیح و به موقع زمینه سرمایه گذاری و صادرات به قطر را حداقل در حوزه مواد غذایی و کشاورزی فراهم کنیم. اما متاسفانه اکثر این فرصتها سوزانده شد!

اکنون کل دنیا وارد بازار قطر شده‌اند و بازار این کشور تبدیل به یک بازار رقابتی و جذاب شده است و به همین علت است که بازار قطر قابل مقایسه با بازار کشورهای ضعیفی مانند عراق، افغانستان، پاکستان، سوریه و ونزوئلا نیست. اما سهم ما از بازار صادرات به قطر چقدر است؟ چقدر توانسته ایم در صادرات به قطر موفق عمل کنیم؟ متاسفانه باید در پاسخ گفت که در حوزه صادرات به قطر بسیار ضعیف عمل کرده ایم. و به خاطر همین است که همه می‌گویند چرا صادرات به قطر کم است؟

با توجه به اینکه پیشینه روابط ایران و قطر همواره خوب بوده است. ما می‌توانیم در زمینه سرمایه گذاریهای مشترک و صادرات به قطر خیلی بهتر از الان عمل کنیم. با وجود اینکه از شرایط ایده‌آل برای برقراری روابط تجاری و صادرات به قطر فاصله داریم، اما اشتباه است که همه فرصتها را از دست رفته ببینیم.

روابط ضعیف فقط با قطر یا با کل دنیا؟

ایران در زمینه صادرات به قطر ضعیف عمل کرده است. البته این فقط شامل صادرات به قطر نمیشود. ما در زمینه ایجاد روابط تجاری با کل دنیا بسیار ضعیف عمل کرده ایم. همین الان در زمینه صادرات به روسیه هم ضعیف هستیم. صادرات به عراق هم اگر پر رنگ است به خاطر حسن عملکرد ما نیست. بلکه به دلیل نزدیکی فاصله دو کشور، داشتن مرز مشترک و نیاز شدید عراق بحران زده به تامین کالا میباشد. تجارت و صادرات به عراق بیشتر از کانال عشایری و سنتی اتفاق می افتد و دلیل موفقیت ما هم همین بوده است! در مورد صادرات به افغانستان هم مشابه همین وضع است!

البته عده‌ای از تحلیل‌گران نیز معتقدند، قطر خودش هم برای دور ماندن از اتهام‌زنی امارات متحده عربی و عربستان سعودی، از ورود سریع و پر رنگ به روابط تجاری با ایران خودداری می‌کند.

ضعف دانش کسب و کار در میان تجار ایرانی

بنا بر تحقیقات بازار و مشاهدات میدانی، متاسفانه شرکت‌های تجاری ایرانی، کالاها را در بسته‌بندی‌ متناسب با بازارهای رقابتیِ با قدرت خرید بالا در قطر ارائه نمی‌دهند. بسیاری از تجار ایرانی جدای از بحث بسته بندی، حتی کالای با کیفیت به بازار قطر صادر نکرده اند! همین موضوع هم باعث از دست دادن بخش بزرگی از بازار صادرات به کشور قطر شده است.

در حال حاضر درهای صادرات به قطر، این کشور کوچک اما ثروتمند به روی تمام دنیا باز است. اما ما چقدر هوشمند و متناسب در جهت صدور کالای ایرانی به قطر عمل کرده ایم؟ این درست است که قطر کشور ثروتمندی بوده و همواره به دنبال کالاهای با کیفیت و لاکچری است. اما تجار قطری پول مفت بابت هیچ چیز نمیدهند و هر کالایی را بدون داشتن استانداردهای مناسب نمیتوان برای صادرات به قطر در نظر گرفت.

به نظر میرسد که ضعف دانش کسب و کار در میان بازرگانان ایرانی مانع بسیار بزرگی در راه صادرات است. تاجر ایرانی عمدتا با نگاه سنتی، غیرعلمی و بروزرسانی نشده در جهت صادرات به قطر حرکت کرده است. متاسفانه همین مشکل نیز تا حد قابل توجهی دیدگاه نامناسبی را نسبت به کالای ایرانی در بازارهای صادراتی ایجاد کرده است.

تاجر امروز چه باید بکند؟

با توجه به حقایق و واقعیتهایی که در خصوص ضعف دانش کسب و کار تجار ایرانی بیان کردیم. اکنون باید شما به عنوان تاجر امروز به اهمیت عبور از بازرگانی سنتی و کار به روش علمی آگاه شده باشید. اگر میخواهید سهمی از صادرات به قطر داشته باشید، یا اصلا در پروژه های صادراتی خود موفق عمل کنید، باید آموزش ببینید. تنها با مطالعه و آموزش است که میتوانید این بزرگترین مانع صادراتی را پشت سر بگذارید. استفاده از محتوای تخصصی آموزشی ما در زومین بازار، مسیر تجارت را برای شما هموار میکند.

پیشنهاد ما: دوره جامع بازرگانی

بالا بودن تعرفه صادرات کالا به قطر

یکی از نکات مورد تاکیید و توجه حکومت قطر، بالا بودن تعرفه صادرات به این شیخ نشین ثروتمند است. رهبران قطر علاقه دارند تا با بالا نگه داشتن میزان تعرفه‌ها، درآمد کشورشان حاصل از واردات محصولات سایر کشورها را بالا نگه دارند. همین موضوع در کنار ضعف دانش کسب و کار تجار ایرانی برای فعالیت در بازارهای لوکسی مثل قطر مشکل ساز میشود. در نتیجه تمایل برخی از تجار ایرانی جهت صادرات به قطر کاهش می‌‌یابد.

ضعف زیرساخت های لجستیک تجارت بین المللی در کشورمان

در بسیاری از موارد کیفیت میوه‌ها و سبزیجات ایرانی مهم‌ترین مزیت رقابتی ایران در بازارهای قطر است. اما درعین حال عدم وجود کانتینرهای سردخانه‌‌ای مناسب در قایق‌ها و کشتی‌های ایرانی، دردسر ساز شده است. همین معضل زیرساخت های فرسوده، قدیمی و نامناسب لجستیک، باعث شده تا  ایران از سود واقعی این تجارت آنگونه که باید، بهره چندانی نبرد.

آشنایی با برخی از مهم‌ترین قوانین صادرات به قطر

مهم‌ترین بخش در امر صادرات و واردات، آشنایی با قوانین کشورهای صادرکننده و وارد‌کننده است. بنابراین تاجران و شرکت‌های تجاری ایرانی باید با بخشی از قوانین ناظر بر کالاهای وارداتی از سوی این کشورها آشنا باشند. اگر کلا با مراحل 10 گانه صادرات آشنایی ندارید، پیشنهاد میکنیم مطلب زیر را نیز حتما بخوانید:

مطلب پیشنهادی: آموزش گام به گام صادرات کالا

کارت بازرگانی، مجوزها و سایر قوانین مربوط به لجستیک تجارت خارجی

برای صادرات به قطر، این قوانین شامل مجوزها، قوانین مربوط به تعرفه‌ها و هزینه‌های گمرکی، قوانین بهداشتی، برچسب‌گذاری، بسته‌بندی و بیمه است. آشنایی تاجران و شرکتهای بازرگانی با قوانین صادرات کالا از ایران لازمه ورود به حوزه رقابت‌های تجاری بین‌المللی است. طبق ماده 3 قانون واردات و صادرات کالا جمهوری اسلامی ایران، تجار، بازرگانان و شرکت‌های تجاری برای مبادرت به صادرات کالا از جمله به قطر باید کارت بازرگانی داشته باشند.

مطلب پیشنهادی: کارت بازرگانی چیست

نقل و انتقالات ارزی

مسلط بودن بر دانش نقل و انتقالات ارزی و تراکنشهای مالی در تجارت بین الملل تحت هر شرایطی ضروری است. در شرایط تحریم این ضرورت دو چندان میشود. شما جهت صادرات به کشور قطر یا هر کشور دیگری، نیاز به آشنایی با مفاهیم نقل و انتقالات ارزی، کار کردن با سامانه نیما، رفع تعهد ارزی و … دارید. مقاله زیر میتواند در جهت آگاهی به برخی مسائل مربوط به این حوزه مفید باشد.

هزینه‌های گمرکی صادرات کالای ایرانی به قطر

قطر قوانین مشخص و سخت‌گیرانه‌ای در ارتباط با تشریفات گمرکی و ترخیص کالاهای وارداتی دارد. تمام کالاها می‌بایست در اظهارنامه گمرکی ثبت شوند و سپس این اظهارنامه به مرجع عمومی گمرک‌ها تسلیم شود. چنانچه پس از بازرسی فیزیکی، مشخص شود، کالاها و اقلام ذکر‌ شده در اظهارنامه گمرکی باهم مغایرت دارند، علاوه بر تخصیص جریمه مالیات اضافی بر کالاها وضع می‌شود.

عدم پیروی از قانون گمرکی قطر ممکن است نتایجی مانند معلق نگه‌داشتن کالاها در گمرک، وضع کارمزد انبارداری و همچنین دموراژ (هزینه معطلی کالا در گمرک) یا بازگشت کالا به مبدأ را در پی داشته باشد. در شرایط تخلف یا نقض جدی قوانین گمرکی قطر، اقدامات قانونی سخت گیرانه لازم نیز اتخاذ خواهد شد.

پایگاه اینترنتی «الندیب» به انگلیسی El Nadeeb پلتفرمی آنلاین است که مراحل ترخیص کالا را برای واردکنندگان و مسئولین ترخیص کالا در قطر تسهیل می‌کند. کاربران این سیستم، می‌توانند، از طریق این پلتفرم، اطلاعات لازم مربوط به تعرفه‌ها را به‌دست آورند و هزینه ورود کالاها به قطر را محسابه کنند. آدرس اینترنتی سامانه: https://ecustoms.gov.qa/

کاربرانی که اقدام به ثبت‌نام در «الندیب» می‌کنند، معمولاً واردکنندگان، صادرکنندگان و واسطه‌گران تأییدشده تجاری هستند. افراد یاد شده از طریق این پلتفرم امکان ارزیابی داده‌های گمرکی، پرداخت هزینه‌های ورودی و انجام معاملات گمرکی را دارند.

تمام کالاهای وارداتی به این کشور براساس ارزش، مشمول تعرفه گمرکی واردات کالا می‌شوند. این مقدار برای بسیاری از کالاها معمولاً 5% از ارزش کالا است. به این منظور ارزش کالا بر اساس مقررات مندرج در قانون بنادر و گمرک‌ها تعیین می‌شود. هزینه‌‌های ورودی و حقوق گمرکی کالاهای عمومی بر اساس ارزش درصدی کالاها به شرح زیر است:

• کالاهای عمومی: 5 %
• فلزات: 20 %
• اوره و آمونیوم: 30 %
• سیگار، تنباکو و مشتقات آن‌: 100 % ارزش کالا یا 1.000 ریال قطری به ازای هر 10.000 نخ سیگار، هرکدام که بالاتر باشد.

کالاهای ممنوعه صادراتی به قطر

به‌طور کلی، مواد آتش‌زا، مواد رادیواکتیوی، مهمات و مواد منفجره، مواد مخدر و کالاهای وارداتی از کشورهای تحریم‌شده و کالاهایی که ورود آن‌ها به قطر ناقض قوانین و مقررات مربوط به حقوق تجاری، صنعتی، هنری و مالکیت فکری باشد، کاملاً ممنوع هستند.

برچسب‌گذاری یا لیبلینگ کالاهای صادراتی به قطر

مواد غذایی صادراتی به قطر باید با اطلاعات زیر برچسب‌گذاری شوند:

• نام و برند محصول
• تاریخ تولید و انقضا
• کشور مبدأ
• نام تولیدکننده
• وزن خالص
• فهرست ترکیبات و افزودنی‌ها به ترتیب‌ اهمیت

لازم به ذکر است، تمام چربی‌ها و روغن‌هایی که به‌عنوان ترکیبات در محصول به‌کار رفته‌اند، باید به‌صورت اختصاصی در برچسب محصول به زبان‌ عربی یا انگلیسی-عربی قید شوند.

بسته‌بندی برای حمل‌ونقل و صادرات کالا از ایران به قطر

در این حوزه الزامات ویژه‌ای وجود ندارد، اما کالاها باید به‌صورت ایمن بسته‌بندی شده باشند تا در برابر گرمای شدید در تابستان، رطوبت در زمستان و خطرات فیزیکی حمل مقاوم باشند و در جابه‌جایی به‌ آن‌ها آسیب نرسد. البته صادر کننده ایرانی باید خودش نسبت به این موضوع حساسیت ویژه ای داشته باشد. چون حتی اگر کالا بیمه باشد، در صورتی که علت خسارت ضعف بسته بندی تشخیص داده شود، بیمه هیچگونه خسارتی پرداخت نخواهد کرد.

الزامات بهداشت عمومی کالاهای وارداتی به قطر

صادرکنندگان و نمایندگان آن‌ها در قطر باید اطمینان حاصل کنند که تمام شرایط ضروری پیرامون الزامات بهداشتی رعایت شده باشد. اقلام دارویی وارد شده می‌بایست، به ثبت و تأیید وزارت بهداشت عمومی برسند. صادرکنندگان باید تضمین کنند که کالا در حین ارسال و حمل از هرگونه آلودگی مصون است. اقلام غذایی می‌‌بایست به‌طور مستقیم به دوحه ارسال شوند. ترانس‌شیپ (Trans-shipment) کالاها از طریق بنادر دیگر برای ورود به قطر مجاز نیست.

انواع گوشت قرمز و طیور باید مجوز بهداشت و ذبح حلال داشته باشند. این مجوز باید از سوی یک مرکز صالح و معتبر در کشور صادرکننده یا مبدأ کالا صادر شده باشد.

کلام آخر: قطر یک بازار با کیفیت برای صادرکننده با کیفیت

همسایگی، روابط سیاسی خوب و اشتراکات دینی مهم‌ترین عوامل پیوند‌ دهنده مردم ایران و قطر با یکدیگر است. از این رو به جرأت می‌توان گفت، ایرانیان نقشی بنیادینی در بازسازی و رشد اقتصادی قطر دارند. کشف نفت در قطر در دهه 40 میلادی موجب افزایش نرخ مهاجرت مردم ایران به این کشور شد و به‌طبع توجه تاجران و بازرگانان ایرانی به سرمایه‌گذاری در بازرهای قطر نیز جلب شد.

شرایط ویژه قطر در سال 2017 میلادی، در نتیجه وضع تحریم‌های منطقه‌ای بر این کشور از سوی پنج کشور عربی، زمینه را برای توسعه هرچه بیشتر روابط ایران و قطر فراهم آورد.

در همین سال صادرات کالاهای غیرنفتی از ایران به این کشور در مقایسه با سال 2016 میلادی رشد فزاینده‌ای پیدا کرد. اگرچه رقبای غول‌آسای تجاری ایران حجم عمده کالاهای سنگین و استراتژیک مورد نیاز قطر را تأمین می‌کنند، اما همچنان بازارهای این کشور ظرفیت‌های زیادی برای ورود انواع کالاهای دیگر دارد.

صادرات به قطر برای ایران فرصتی است که لازم است برای رشد اقتصادی و توسعه روابط تجاری منطقه‌ای با این کشور مغتنم شمرده شود. باید قبول کنیم که در اثر تحریمها کار صادرات به مراتب سخت تر شده است. همچنین رقابت بالایی در بازارهای این کشور در جریان است.

اما ما نیز میتوانیم در حوزه صادرات به این کشور ثروتمند حوزه خلیج فارس بسیار قویتر عمل کنیم. موفقیت در صادرات به قطر از طریق بروزرسانی سیستم تجاری و بالا بردن ضریب رقابت پذیری و کیفیت محصولات ایرانی میتواند اتفاق بیفتد. قطری ها ذاتا، با کلاس، پولدار و سرمایه گذار هستند. و با توجه به روابط سیاسی سطح بالای خوبی که ما با آنها داریم باید زمینه ایجاد سرمایه گذاریهای دوطرفه را فراهم کنیم.

مدیران کشوری و تجار ایرانی باید فراتر از صرفا صادرات محصولات کشاورزی به قطر فکر کنند. ما باید دید همکاری های بلند مدت و تعریف پروژه های کلان تجاری را بصورت دو طرفه داشته باشیم. چنانچه مسئولین کشور از این پتانسیل قوی نتوانند استفاده کنند، با توجه به باز بودن دربهای قطر به روی بازارهای جهانی، فرصتهای پیش رو نیز به سرعت از دست خواهند رفت.

ادامه مسیر مطالعه…

سه مقاله پیشنهادی: صادرات به عمان، صادرات به چین و صادرات به روسیه

در پایان لطفا نظرات و سوالات خود را در قسمت دیدگاههای این نوشته با ما در میان بگذارید.