صادرات به ترکیه

آخرین بروزرسانی: ۷ تیر, ۱۴۰۲

ترکیه یکی از محبوب‌ترین مقصدها برای صادرات انواع کالا از ایران است. بازرگانان بسیاری هرساله روی اقلام صادراتی متنوعی برنامه‌ریزی می‌کنند و بنابر شناختی که از نیازهای بازار ترکیه دارند، به سود مناسبی دست پیدا می‌کنند. اقلام صادراتی ترکیه از انواع محصولات پتروشیمی، مصنوعات فلزی، مواد معدنی، صنایع دستی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی هستند.

وجود قوانین روشن بازرگانی بین نهادهای دو کشور و ارتباطات نزدیک اقتصادی باعث شده است، صادرات انواع کالا به ترکیه در سال‌های 1399 و 1400 رشد قابل توجهی داشته باشد. در این مطلب از زومین بازار با اقتصاد ترکیه، شرایط فعلی صادرات به ترکیه، قوانین واردات به ترکیه و محبوب‌ترین کالاها برای صادرات به این کشور آشنا می‌شویم.

آنجه در این مقاله میخوانید:

• اطلاعات پایه قبل از اقدام به صادرات به ترکیه
• اطلاعات فرهنگی، جغرافیایی و جمعیتی ترکیه
• بخش کشاورزی
• لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی
• منسوجات و پوشاک
• مواد معدنی
• بخش‌های دیگر اقتصاد ترکیه
• وضعیت فعلی صادرات به ترکیه
• صادرات ترکیه به سایر کشور ها
• ترکیه به کدام کشور ها بیشترین صادرات را دارد؟
• مهمترین اقلام صادراتی ترکیه به سایر کشورها
• چه کشور هایی بیشترین صادرات به ترکیه را دارند؟
• 10 کشور برتر صادرکننده به ترکیه
• مهمترین گروه های کالایی صادرات به ترکیه
• سهم ایران از صادرات به ترکیه
• پتانسیل صادرات ایران به ترکیه
• چالش‌ها و فرصت‌های کنونی صادرات ایران به ترکیه
• مزایای صادرات ترکیه
• مجوزها، مدارک و قوانین واردات به ترکیه
• چه کالاهایی را به ترکیه صادر کنیم؟

اطلاعات پایه قبل از اقدام به صادرات به ترکیه

ترکیه طی 20 سال گذشته در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی تحولات چشمگیری داشته است. این کشور ظرف دو دهه اخیر توانسته‌ است به یکی از قدرت‌های برتر دنیا در تولید محصولات کشاورزی، منسوجات، وسایل نقلیه موتوری، مصالح ساختمانی، لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی در جهان تبدیل شود.

از چالش‌های اخیر اقتصادی و اجتماعی ترکیه نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد: افزایش تعداد پناهندگان جنگ داخلی سوریه، کند شدن روند اصلاحات اقتصادی، وابستگی بیش از حد به ساخت‌وساز و تاثیرپذیری از جنگ‌های داخلی عراق و سوریه. در ادامه برخی از اطلاعات اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی ترکیه و وضعیت بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور را با هم بررسی می‌کنیم.

اطلاعات اقتصادی و تجاری ترکیه

• واحد پول: لیر ترکیه (TRY)
• سال مالی ترکیه: معادل با شروع و اختتام سال تقویمی
• سازمان‌های تجاری عضو: G-20، OECD، WTO، MIKTA، BSEC، ECO، D-8، AIIB، بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و اتحادیه گمرکی اتحادیه اروپا
• گروه کشوری: در حال توسعه، در حال ظهور و کشور تازه صنعتی شده
• تولید ناخالص ملی: 845 میلیارد دلار (برآورد 2020)
• رتبه تولید ناخالص ملی: بیست و یکم در جهان (2021)
• نرخ تورم: 58.65 درصد (برآورد 2021)
• تولید ناخالص داخلی سرانه: 9864 دلار (برآورد 2022)
• رتبه تولید ناخالص داخلی سرانه: نود و یکم در جهان (2021)
• بدهی خارجی ناخالص: 452.4 میلیارد دلار (برآورد 2017)
• تولید ناخالص داخلی بر اساس بخش: بخش کشاورزی 6.8 درصد، بخش صنعت 32.3 درصد و بخش خدمات 60.7 درصد
• درآمد: 172.8 میلیارد دلار (برآورد 2017)
• صنایع اصلی: توریسم، ماشین‌آلات نساجی، صنایع الکترونیک، ساخت‌و‌ساز، کشتی‌سازی، استخراج آهن، فولاد و مس، صنایع دفاعی، نفت، فرآوری مواد غذایی، تولید پنبه
• شرکای اصلی صادرات ترکیه: آلمان، انگلیس، عراق، ایتالیا، آمریکا، فرانسه، اسپانیا، هلند، رژیم صهیونیستی و روسیه
• شرکای اصلی واردات ترکیه: آلمان، چین، روسیه، آمریکا، ایتالیا، فرانسه، کره جنوبی، هند و هلند

اطلاعات فرهنگی، جغرافیایی و جمعیتی ترکیه

• پایتخت: آنکارا
• بزرگ‌ترین شهر: استانبول
• زبان‌ رسمی: ترکی
• جمعیت: 85 میلیون 598 هزار و 43 نفر (نوامبر 2021)
• ادیان: اکثریت مسلمان اهل سنت و اقلیت مسلمان اهل تشیع
• ‌ گروه‌های قومی: 70 تا 75 درصد ترک، 19 درصد کرد و 7 تا 12 درصد، دیگر گروه‌ ها
• نوع حکومت: جمهوری مشورطه
• نام رسمی: جمهوری ترکیه
• تاریخ جنگ استقلال: 19 مه 1919
• نیروی کار: 32 میلیون و 317 هزار نفر (2020)
• نیروی کار بر اساس حرفه: کشاورزی 16.7 درصد، صنعت 27.1 درصد و خدمات 56.2 درصد
• جمعیت زیر خط فقر: 8.4 درصد (2018)
• مساحت: 783356 کیلومتر مربع
• کشورهای همسایه: ایران، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، عراق، سوریه، بلغارستان و یونان
• تقسیمات کشوری: 81 استان از جمله: ازمیر، ترابزون، آنکارا، قونیه، اردهان، استانبول، بیله‌جک، آدانا، عثمانیه و ماردین
• شهرهای بزرگ براساس جمعیت: استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی‌عینتاب، قونیه، آنتالیا، قیصریه، مرسین، اسکی‌شهر، دیاربکر، دنیزلی، شانلی‌اورفه، صامسون و ملطیه

بخش کشاورزی

کشاورزی نقش بسیار مهمی در اقتصاد ملی ترکیه دارد. این بخش 21.1 درصد از کل اشتغال، 10 درصد از کل صادرات و 7.5 درصد از تولید ناخالص داخلی ترکیه را به‌خود اختصاص داده است. برخی از رتبه‌های جهانی کشاورزی ترکیه را با هم مرور می‌کنیم:

• هشتمین تولیدکننده محصولات کشاورزی
• برترین تولیدکننده فندق، گیلاس، انجیر، زردآلو و انار
• دومین تولیدکننده بزرگ به و هندوانه
• سومین تولیدکننده بزرگ خیار، فلفل سبز، عدس و پسته
• چهارمین تولیدکننده بزرگ سیب، گوجه فرنگی، بادمجان و زیتون
• پنجمین تولیدکننده چای، نخود و چغندرقند
• ششمین تولیدکننده بزرگ بادام و پیاز

لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی

برندهای ترک آرچلیک، Beko و Vestel از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی مصرفی و لوازم خانگی در اروپا هستند. وستل بزرگ‌ترین تولید کننده تلویزیون در اروپا است که در سال 2006 میلادی یک چهارم کل تلویزیون‌های فروخته شده در این قاره را تولید کرد. دو برند بکو و آرچلیک نیز از برندهای برتر تولید انواع یخچال، ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی هستند.

منسوجات و پوشاک

برندهای پوشاک ترکیه در سال 2006 توانستند بیش از 10 میلیارد دلار پوشاک و پارچه به کشورهای اتحادیه اروپا صادر کنند. این برندها عموما در زمینه لباس جین، انواع پوشاک زنانه، مردانه و بچه‌گانه و کیف و کفش و اکسسوری هستند. برخی از برندهای برتر پوشاک این کشور عبارتند از:

• کالینز (Colin’s)
• ماوی جینز (Mavi Jeans)
• هاتیک (Hotic)
• دی ‌‌فاکتو (Defacto)
• ال سی وایکیکی (LC Waikiki)
• توین (Tween)
• ال‌تی‌بی جینز (LTB Jeans)
• وای لاندن (Y London)

مواد معدنی

ترکیه از نظر تنوع محصولات معدنی در رتبه دهم دنیا قرار دارد. غنی‌ترین ذخایر معدنی در این کشور نمک‌های بور هستند که 72 درصد از ذخایر کل جهان را تشکیل می‌دهند. برخی از رتبه‌های بخش معادن ترکیه را در سال 2019 با هم مرور می‌کنیم:

• دومین تولیدکننده کروم
• بزرگ‌ترین تولیدکننده بور
• ششمین تولیدکننده آنتیموان
• نهمین تولیدکننده بزرگ سرب
• سیزدهمین تولیدکننده سنگ آهن
• یازدهمین تولیدکننده بزرگ مولیبدن
• چهارمین تولیدکننده بزرگ گچ
• پانزدهمین تولیدکننده بزرگ گرافیت
• یازدهمین تولیدکننده بزرگ نمک

بخش‌های دیگر اقتصاد ترکیه

صنعت خودرو در ترکیه نقش مهمی در تولید اقتصادی ترکیه دارد. ترکیه در سال 2015 بیش از 1.3 میلیون وسیله نقلیه موتوری تولید کرد و به‌عنوان چهاردهمین تولیدکننده بزرگ در جهان رتبه‌بندی شد. اتوکار، تِمسا و بی‌ام‌سی ترکیه از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ون، اتوبوس و کامیون در جهان هستند. ترکیه از نظر تولید فولاد در رتبه هشتم فهرست کشورها قرار دارد. این کشور همچنین در سال 2019 از نظر تعداد گردشگران بین‌المللی با 51.2 میلیون گردشگر خارجی در رتبه ششم جهان قرار گرفت.

وضعیت فعلی صادرات به ترکیه

بر اساس اطلاعات معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران و اطلاعات رسمی نهادهای بازرگانی ترکیه، آمار صادرات ایران به ترکیه شرایط بسیار مناسبی را نشان می‌دهد و تراز تجاری ایران و ترکیه نیز به سود ایران، مثبت بوده است.

در نخستین فصل از تبادلات تجاری سال 2021 میلادی، 986 میلیون دلار کالا بین دو کشور تبادل شده است که نشان از افزایش 53 درصدی نسبت به همین فصل در سال گذشته دارد. از این میزان 505 میلیون دلار به کالاهای صادر شده به ترکیه و 481 میلیون دلار به کالاهای وارد شده از ترکیه اختصاص دارد. بر این اساس تراز تجاری میان دو کشور در حدود 128 میلیون دلار به سود ایران تغییر کرده است.

صادرات ترکیه به سایر کشور ها

بر اساس آماری که در سال 2020 منتشر شده است، صادرات ترکیه به سایر کشورها برابر 169,657,940,000 دلار یعنی بالغ بر 169 میلیارد دلار بوده که نقشه این بازارهای صادراتی را در شکل بالا می توانید مشاهده کنید.

ترکیه به کدام کشور ها بیشترین صادرات را دارد؟

کشورهایی که در سال 2020 بیشترین واردات از ترکیه را داشته اند عبارتند از:

• آلمان (9.4 %)
• انگلستان (6.6 %)
• آمریکا (6 %)
• عراق (5.4 %)
• ایتالیا (4.8 %)
• فرانسه (4.2 %)
• اسپانیا (3.9 %)
• هلند (3.1 %)
• اسرائیل (2.8 %)
• روسیه (2.7 %)

مهمترین اقلام صادراتی ترکیه به سایر کشورها

بیشترین کالاهایی که ترکیه به دیگر کشور ها در سال 2020 صادر کرده عبارتند از:

1. وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها
2. ماشین آلات، لوازم مکانیکی، راکتورهای هسته ای، بویلرها؛ قطعات آن
3. ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی و قطعات آن. ضبط کننده و تولید کننده صدا، تلویزیون. . .
4. آهن و فولاد
5. محصولات پوشاک و لوازم جانبی پوشاک، بافتنی یا قلاب بافی
6. پلاستیک و مصنوعات از آن
7. مروارید طبیعی یا پرورشی، سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی، فلزات گرانبها، فلزات روکش شده. . .
8. اقلام پوشاک و لوازم جانبی پوشاک، نه بافتنی یا قلاب بافی
9. مصنوعات از آهن یا فولاد
10. میوه و آجیل خوراکی؛ پوست مرکبات یا خربزه

چه کشور هایی بیشترین صادرات به ترکیه را دارند؟

ترکیه در سال 2020 به میزان 219,514,373,000 دلار یعنی بالغ بر 219 میلیارد دلار واردات از جهان داشته است. نقشه واردات ترکیه از سایر کشورها را در شکل بالا میتوانید مشاهده کنید.

10 کشور برتر صادرکننده به ترکیه

آمار عمده صادرات کالا به ترکیه در سال 2020 توسط کشورهای دیگر به شرح زیر است:

1. چین (10.5 %)
2. آلمان (9.9 %)
3. روسیه (8.1 %)
4. شریک تجاری محرمانه (6.2 %)
5. آمریکا (5.3 %)
6. ایتالیا (4.2 %)
7. عراق (3.7 %)
8. سوئد (3.5 %)
9. فرانسه (3.2 %)
10. کره جنوبی (2.6 %)

مهمترین گروه های کالایی صادرات به ترکیه

مهمترین گروه های کالایی صادر شده به ترکیه در سال 2020 عبارتند از:

1. مروارید طبیعی یا پرورشی، سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی، فلزات گرانبها، فلزات روکش شده. .
2. ماشین آلات، لوازم مکانیکی، راکتورهای هسته ای، بویلرها. بخش هایی از آن
3. کالاهایی که در جای دیگر مشخص نشده اند
4. ماشین آلات و تجهیزات الکتریکی و قطعات آنها؛ ضبط کننده و تولید کننده صدا، تلویزیون. . .
5. وسایل نقلیه غیر از راه آهن یا تراموا و قطعات و لوازم جانبی آنها
6. آهن و فولاد
7. پلاستیک و مصنوعات از آن
8. سوخت های معدنی، روغن های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها؛ مواد قیری؛ معدنی . . .
9. مواد شیمیایی آلی
10. محصولات دارویی

سهم ایران از صادرات به ترکیه

شرایط کنونی صادرات ایران به ترکیه ترکیبی از چالش‌ها و فرصت‌های طلایی صادرات است. ابتدا آمار صادرات ایران به ترکیه را در 5 سال اخیر مرور می کنیم:

1. سال 1400 میزان 4,137,245,220 دلار
2. سال 99 میزان 2,518,244,999 دلار
3. سال 98 میزان 4,341,154,689 دلار
4. سال 97 میزان 2,393,542,664 دلار
5. سال 96 میزان 3,962,018,953 دلار
6. سال 95 میزان 3,247,489,257 دلار

پتانسیل صادرات ایران به ترکیه

مهمترین کالاهای دارای پتانسیل صادراتی به ترکیه را در جدول و نمودار زیر مشاهده می کنید:

در نمودار زیر هم اقلام صادراتی ایرانی به ترکیه که دارای بیشترین پتانسیل کاری هستند را مشاهده می کنید:

چالش‌ها و فرصت‌های کنونی صادرات ایران به ترکیه

یکی از چالش‌های اخیر صادرات به ترکیه، کاهش ارزش لیر ترکیه است. کاهش قیمت لیر باعث شده است بازرگانان ترک کمی برای خرید کالا دست نگه‌ دارند؛ اما این روند، موقتی است زیرا آن‌ها باید پاسخ‌گوی نیازهای بازار خود نیز باشند.

از سوی دیگر کفه ترازو به سود فرصت‌های صادراتی است. چرا که بسیاری از افرادی که در زمینه خرید ملک در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، یا دچار زیان شده‌اند و یا سود چندانی نصیب آن‌ها نشده است. یکی از دلایل این امر، وجود بدهی‌های سنگین دولت ترکیه به نهادهای بین‌المللی است. این درحالی است که سرمایه‌گذاری در زمینه صادرات کالا به ترکیه دارای چشم‌اندازی بسیار روشن برای سودآوری است.

در حال حاضر با فروکش کردن محدودیت‌های کرونایی و کاهش تنش‌های ارزی و نیز تغییر فضای سیاسی بین ایران و آمریکا، شرایط تجارت بین ترکیه و ایران نیز رو به بهبود است.

مزایای صادرات ترکیه

بنابر نظر کارشناسان بازرگانی، دلیل افزایش واردات به ترکیه با سرمایه کم و نیز صادرات عمده به ترکیه، قیمت بسیار پایین‌تر انرژی و حقوق کارگران در ایران نسبت به ترکیه است. این مساله تا جایی ملموس بوده است که با وجود ده‌ها برند برتر پوشاک در ترکیه و واردات پوشاک از ترکیه به‌عنوان یک روش محبوب وارداتی، در شرایط کنونی، حتی صادرات پوشاک به ترکیه نیز موضوعیت یافته است و برخی برندهای ایرانی توانسته‌اند در این بخش، موفق ظاهر شوند. در ادامه برخی از مزایای صادرات به ترکیه را با هم مرور می‌کنیم:

• همسایگی و نزدیکی ایران به ترکیه
• تنوع بالای امکانات ارسال محموله‌های صادراتی که از سه طریق جاده‌ای با کامیون‌ها، زمینی با قطار و هوایی با هواپیما قابل انجام است
• امنیت بالای مرزهای ایران و ترکیه از هردو طرف
• هزینه کمتر ارسال بار به ترکیه نسبت به بسیاری از مقصدهای صادراتی
• نزدیکی فرهنگی مردم ایران و ترکیه
• آسانی یادگیری زبان ترکی استانبولی نسبت به بسیاری از زبان‌های دیگر برای ایرانیان
• وجود صدها هزار ایرانی در شهرهای گوناگون ترکیه
• ارتباطات آسان بازرگانان ترکیه و ایران به‌روش دیدار حضوری و نیز از طریق سایت و تلفن

مجوزها، قوانین و مراحل صادرات به ترکیه

در هر روش صادراتی بازرگانان نیازمند اخذ مدارک متنوعی هستند. این مدارک در مراحل گوناگونی اخذ می‌شوند؛ همچنین برای اخذ این مدارک باید به نهادهای مختلف مراجعه کنید.  برخی از مدارک مورد نیاز برای صادرات به ترکیه را با هم بررسی می‌کنیم:

• گواهی‌نامه‌های استاندارد مانند: CE
• گواهی استاندارد اجباری ایران
• گواهی‌نامه بهداشت
• گواهی مبدا
• مجوز ثبت برند

پیشنهاد میکنیم جهت تسلط کامل بر مراحل صادرات کالا به ترکیه یا هر کشور دیگری برای آموزش خودتان وقت بگذارید و روی خودتان سرمایه گذاری کنید. تنها با مطالعه و آموزش است که می توانید بزرگترین مانع صادراتی یعنی ضعف دانش کسب و کار را پشت سر بگذارید. استفاده از محتوای تخصصی آموزشی ما در زومین بازار، مسیر تجارت را برای شما هموار میکند. ما دوره صادرات و واردات زومین بازار را به عنوان یک دوره علمی و کاربردی به شما پیشنهاد میکنیم.

چه کالاهایی را به ترکیه صادر کنیم؟

کالاهای صادراتی ایران به ترکیه را می‌توان به دو نوع کالاهای عمده و غیر عمده تقسیم‌بندی کرد. کالاهای عمده صادراتی به ترکیه بیشتر در زمینه محصولات پتروشیمی و مواد اولیه کارخانه‌های ترکیه، فرآورده‌های نفتی و گازی و نیز انواع فلزات و آلیاژهای فلزی از جمله: آهن و فولاد، آلومینیوم و روی هستند. صادرات پلاستیک به ترکیه و صادرات شیشه به ترکیه نیز در این بخش در سطح بالایی قرار داشته‌اند. اما در زمینه کالاهای خرد، می‌توان از خرما، کشمش، پسته، آبمیوه و هندوانه نام برد. در ادامه لیست کالاهای صادراتی به ترکیه را بنابر آخرین آمارهای صادرات به ترکیه با هم مطالعه می‌کنیم:

محصولات کشاورزی

هندوانه، خربزه، انگور، بادام زمینی، سیر، خرما، سبزیجات، زعفران

محصولات غذایی

میوه خشک شده، عصاره شیرین بیان، آبمیوه، پسته، کشمش

کالاهای برقی و مکانیکی

ماشین‌آلات کارخانه‌ها، قطعات، وسایل نقلیه زمینی

کالاهای معدنی

چدن، آهن، نیکل، فولاد، آلومینیوم، روی، سنگ فلز جوش،

مواد اولیه صنایع

انواع روغن صنعتی و روغن موتور، پارافین، گریس، قراضه و ضایعات آهن و فولاد، مواد پلاستیکی، عصاره رنگ و مرکب، گاز طبیعی

کالاهای مصرفی

محصولات سنگی، اشیا سرامیکی و شیشه‌ای، پارچه، مصنوعات گلدوزی و قلاب دوزی، بلورجات، اقلام دارویی

صادرات چمدانی به ترکیه

صادرات چمدانی به ترکیه یک روش سنتی برای فرار از عوارض، مالیات و مجوزهای صادراتی است که البته ریسکهای خود را هم دارد. ممکن است گمرک مبدا یا مقصد کالای شما را ضبط کند. ممکن است کالا آسیب ببیند یا چمدان گم شود. معمولا صادرات چمدانی به ترکیه برای کالاهایی مانند زعفران و خشکبار استفاده میشود. در روش صادرات چمدانی باید حتما از وجود خریدار در آنسوی مرز مطمئن باشید در غیر اینصورت صرفا اتلاف وقت و هزینه است.

کلام آخر: ترکیه کشور همسایه با پتانسیل صادراتی مرزهای زمینی

 روند رو به رشد صادرات انواع کالا به ترکیه نشان از وجود فرصت‌های صادراتی برای بازرگانان و سرمایه‌گذاران دارد. شرکت‌های بازرگانی درصورت داشتن یک تحقیقات بازار درست و یک بیزینس پلن صادراتی اصولی می‌توانند روابط خود را با بازرگانان ترکیه گسترش دهند و خود نیز به‌ عنوان یک شرکت بازرگانی توسعه یابند. ما در مجموعه زومین بازار این آمادگی را داریم که خدمات اموزش و مشاوره تخصصی راه اندازی کسب و کار صادراتی را به تجار ارائه دهیم.

ادامه مسیر مطالعه…

ممکن است مقالات زیر هم برای شما جذاب باشند:

• صادرات به عراق
• صادرات به روسیه
• صادرات به چین
• صادرات به تایوان
• صادرات به هلند
• صادرات به کانادا